धेरै पटक हामीले जानकारीको अभावमा केही कुरालाई बेवास्ता गर्छौं, जुन स्वास्थ्यका लागि हानिकारक साबित हुनसक्छ । भिटामिन बी-१२ को कमीलाई बेवास्ता गर्दा धेरैलाई स्वास्थ्य समस्या भइरहेको छ ।
विश्वभर अहिले लाखौं मानिसमा भिटामिन बी-१२ को कमी छ । भिटामिन बी-१२ को कमी साइलेन्ट किलरको रूपमा देखा पर्न सक्छ । वास्तवमा, यसको कमीले कुनै पनि उमेर, लिङ्ग वा भौगोलिक स्थानका मानिसलाई असर गर्न सक्छ ।
भिटामिन बी-१२ को कमीले मानसिक स्वास्थ्य समस्या, हृदयरोग र मृत्यु समेत हुनसक्छ । यस साइलेन्ट किलरबाट बच्न समय-समयमा शरीरमा यसको उपस्थिति जाँच गर्नुपर्छ ।
भिटामिन बी–१२ के हो ?
भिटामिन बी-१२ लाई ‘कोबालामिन’ पनि भनिन्छ । यसले स्नायु प्रणाली, रातो रक्तकोषिका निर्माण र डीएनए संश्लेषणसहित धेरै शारीरिक कार्यमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ ।
यो मुख्यतया मासुजन्य उत्पादनमा पाइन्छ । यस कारण विशेषगरी शाकाहारीमा यसको कमी देखिन्छ । मासु उपभोग गर्ने व्यक्तिमा पनि बढ्दो उमेर तथा विभिन्न स्वास्थ्य समस्याहरूमा भिटामिन बी-१२ कमी हुनसक्छ ।
भिटामिन बी–१२ को कमीका लक्षण
भिटामिन बी-१२ को कमीका लक्षण सूक्ष्म हुन्छन् । थकान, कमजोरी र चक्कर लाग्ने आदि भिटामिन बी-१२ को कमी हुँदा देखिने प्रारम्भिक लक्षण हुन् ।
यसको कमी बढ्दै जाँदा, थप गम्भीर लक्षणहरू देखा पर्न सक्छन् । शरीरका अंगहरु सुन्निने, रिंगटा लाग्ने र हिंड्न गाह्रो हुने जस्ता न्युरोलोजिकल लक्षणहरू पनि देखा पर्छन् ।
यसको कमीले मृत्यु समेत हुनसक्छ
भिटामिन बी-१२ को कमीको सबैभन्दा चिन्ताजनक पक्ष यसको सम्भावित दीर्घकालीन साइड इफेक्ट हो । यसको दीर्घकालीन कमीले अपरिवर्तनीय स्नायु क्षति, हृदयरोगको जोखिम बढाउन सक्छ । गर्भवती महिलामा यसले भ्रूणको विकाससँग सम्बन्धित समस्या निम्त्याउन सक्छ ।
भिटामिन बी-१२ को कमीले रातो रक्तकोषिकाको उत्पादनमा कमी ल्याउँछ । यसलाई हानिकारक एनिमिया भनिन्छ । यसले स्थायी न्युरोलोजिकल क्षति निम्त्याउन सक्छ । यसको उपचार नभए मृत्यु पनि हुनसक्छ ।
भिटामिन बी–१२ को कमीबाट कसरी बच्ने ?
यसको कमीले निम्त्याउन सक्ने असरलाई कम गर्न, भिटामिन बी-१२ को महत्त्व र यसको स्रोतको बारेमा सचेतना बढाउनुपर्छ । भिटामिन बी-१२ युक्त खानेकुरा वा सप्लिमेन्टको उपभोग गरेर यसको कमीलाई रोक्न सकिन्छ ।
शाकाहारीहरूले भरिपूर्ण सन्तुलित आहार उपभोग गर्न प्रोत्साहित गर्दा कमी (भिटामिन बी-१२ को कमी) लाई रोक्न मद्दत गर्न सक्छ ।
भिटामिन बी १२ को स्रोत पहिचान
शाकाहारीहरूले भिटामिन बी-१२ को वैकल्पिक स्रोतहरू पहिचान गर्नुपर्छ र तिनीहरूलाई नियमित रूपमा आफ्नो आहारमा समावेश गर्नुपर्छ ।
प्रारम्भिक पहिचान र उपचारलाई प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्यले यसको बारेमा जनचेतना फैलाउन सकियो भने भिटामिन बी-१२ को कमीको दीर्घकालीन असरलाई कम गर्न सक्छ ।
